De BRU transitie 2015-2019

De Wet afschaffing plusregio's (Wap) is op 1 januari 2015 van kracht geworden en heeft tot gevolg
gehad dat alle middelen en bevoegdheden met betrekking tot de Wet Brede Doeluitkering (BDU) Verkeer en Vervoer zijn overgaan van Bestuur Regio Utrecht (BRU) naar de provincie Utrecht (PU).

In het kader van de transitie BRU tussen provincie Utrecht en BRU zijn er afspraken gemaakt over de beleidserfenis, lopende projecten en programma’s en de governance. Daarnaast zijn er destijds afspraken gemaakt over het personeel en de financiën.

De gemaakte afspraken zijn:
1. Instellen van een overgangsperiode waarbij Bestuur Regio Utrecht haar expertise en kennis
en ervaring ten aanzien van mobiliteitsbeleid in de Utrechtse grootstedelijke regio kan
overdragen. Onderdeel hiervan is dat de provincie na de transitie het door Bestuur Regio
Utrecht vastgestelde beleid zal overnemen.

2. De vigerende beleidstukken van Bestuur Regio Utrecht zijn tot 2020 uitgangspunt, dat laat
onverlet dat de bevoegdheid van Provinciale Staten heeft om tussentijds beleid te
actualiseren. Om te komen tot een geïntegreerd BRU- en provinciebeleid wordt, niet eerder
dan na 2 jaar, een proces ingericht van herijking van beleid. In dit proces worden de huidige
BRU-gemeenten vooraf bestuurlijk geconsulteerd.

3. De door Bestuur Regio Utrecht vastgestelde meerjarenbegroting met
uitvoeringsprogramma’s (inclusief exploitatie en subsidiebeschikkingen) zullen na transitie
gerespecteerd blijven tot 2020, wat onverlet laat dat Provinciale Staten over budgetrecht
beschikt. In relatie tot subsidiebeschikkingen zal een harmonisatie met de provinciale
verantwoordings- en beschikkingsregels worden toegepast.

4. Tegenvallers bij investeringsprogramma’s, OV-exploitatie en beheer & onderhoud worden
binnen deze meerjarenbegroting (zie punt 3) opgevangen. In 2020 worden mee- en
tegenvallers binnen deze programma´s bekeken. Over besteding van een eventueel restant
wordt in overleg getreden met de huidige BRU-gemeenten.

5. In aanvulling op punt 2 neemt de Provincie Utrecht de besluitvorming van Bestuur Regio
Utrecht ten aanzien van de tramremise en vervoerkundige koppeling over. Ook hiervoor
geldt ten aanzien van mee- en tegenvallers het gestelde onder punt 4.

6. Bij het vaststellen van het jaarlijks OV-vervoerplan worden huidige BRU-gemeenten
bestuurlijk nauw betrokken.

7. Gelijk aan andere gemeenten worden BRU-gemeenten vooraf geconsulteerd bij
visievorming. De provincie blijft in continue dialoog met de huidige BRU-gemeenten ten
aanzien van de specifieke kenmerken van de stadsregionale vraagstukken.

8. De Provincie Utrecht neemt de systeemverantwoordelijkheid over voor het OV-systeem
bestaande uit eigendom, beheer en exploitatie van infrastructuur en materieel. Ook neemt
de provincie de Regiotram Utrecht over, inclusief bijhorende eigendommen. Pas na
uitvoering van de huidige infraprojecten (2017-2018) neemt de provincie besluiten over de
toekomstige positie (c.q. eventuele verzelfstandiging) van het trambedrijf.

Afspraken 3 en 4 hebben met name betrekking op de financiën. Daarvoor zijn nog aanvullende afspraken gemaakt.

Aanvullende afspraken over de financiën zijn:
1. De BDU-gelden van Bestuur Regio Utrecht zijn één op één in de Begroting 2015 van de
Provincie Utrecht, onder programma 5 ‘Bereikbaarheid’ opgenomen. In de paragraaf
‘weerstandsvermogen’ is in de programmabegroting 2015 een risico opgenomen van € 15
mln. met een kans van voorkomen van 25% ervanuit gaande dat volgens de voorgestelde
kaders tegenvallers bij investeringsprogramma’s, OV-exploitatie en beheer & onderhoud
binnen de meerjarenbegroting kunnen worden opgevangen.

2. de lopende subsidies die door Bestuur Regio Utrecht zijn verstrekt, worden afgehandeld door
Gedeputeerde Staten op grond van de aangepaste Uitvoeringsverordeningen (GS 18-12-14:
de Provinciale Uitvoeringsverordening is aangevuld met de relevante BRU-verordeningen
behorende bij de door Bestuur Regio Utrecht verstrekte subsidies); waarbij de
verantwoording plaatsvindt volgens de provinciale regels;

3. Eventuele financiële mee- of tegenvallers bij BRU investeringsprogramma’s, OV-exploitatie
en beheer & onderhoud worden zichtbaar gemaakt in de P&C-cyclus van Provincie Utrecht.
Afspraken transitie BRU naar de Provincie Utrecht, februari 2015

Aangezien 2019 het laatste jaar van de transitieafspraken is zal in deze paragraaf nader worden ingegaan op de afwikkeling van de transitie en de destijds gemaakte afspraken. Daarnaast zal er een prognose worden gegeven van de financiën.
Met ingang van de begroting 2015 en het meerjarig beeld zijn de financiën van de transitieafspraken opgenomen in het begrotingsprogramma mobiliteit. De dekking van deze afspraken was de Brede Doeluitkering (BDU). Het karakter van deze uitkering is in deze transitieperiode echter gewijzigd van specifieke uitkering naar een algemene uitkering. Conform de afspraken zijn deze middelen ingezet voor de dekking van uitgaven.

In het weerstandsvermogen heeft er jaarlijks een actualisatie plaatsgevonden van de risico’s met betrekking tot de transitie.  Op basis van de actualisaties werd duidelijk dat de risico’s van projecten binnen de financiële kaders van de transitieafspraken kunnen worden opgevangen. In 2018 heeft PS besloten om voor de extra kosten van de Uithoflijn binnen de meerjarige financiële afspraken 14 mln. in te zetten voor de dekking van het aanvullend krediet.
Daarnaast heeft er in het jaar 2017 harmonisatie plaatsgevonden van de subsidieverlening zodat er een eenduidige verantwoording plaatsvindt.  Over het stelsel van de subsidieverantwoording vindt er op dit moment nog overleg plaats met de commissie BBV.
In de P&C cyclus met name de begroting en jaarrekening is conform deze afspraken gerapporteerd over de financiën van de transitieafspraken. In de jaarrekening 2019 zal de inhoudelijke en financiële verantwoording plaatsvinden en zal worden teruggekeken op de gemaakte afspraken.
In 2018 heeft PS het nieuwe mobiliteitsprogramma 2019-2023 vastgesteld zodat vanaf 2019 er sprake is van een eenduidig beleidskader voorde gehele provincie. In dit plan zijn de financiële middelen van de BRU integraal opgenomen.
In deze paragraaf is een voortgangsrapportage over de stand van zaken met betrekking tot de BRU-middelen, inclusief een prognose voor het eindsaldo opgenomen.

Financiële toelichting tabel

Bij het opstellen van de Najaarsrapportage 2019 waren de realisatie cijfers 2018 nog niet beschikbaar. In bovenstaande tabel zijn dan ook de realisatie cijfers tot en met 2017 gebruikt, en de begrotingscijfers voor 2018 en 2019. Bij het opstellen van de jaarrekening 2017 zijn er echter correcties uitgevoerd waardoor en bedragen vanuit 2018 alsnog in 2017 zijn geboekt. De begroting voor 2018 kan hierop niet worden aangepast. Omdat de realisatie cijfers 2018 nog niet beschikbaar zijn ontstaat er een vertekend beeld.

Toelichting jaarschijf 2019
n 2019 wordt nu een negatief resultaat gepresenteerd van € 7,5 mln. Dit betekent dat er vanuit de begroting gezien € 7,5 mln. wordt toegevoegd aan dit programma vanuit de algemene middelen. Het betreft de volgende besluiten:
KN2019 € 0,7 mln. extra formatie
KN2019 € 5,0 mln. Zero emissie
NJR2019 € 1,7 mln. Uitbreiding Vijfheerenlanden

Prognose eindsaldo
Aan het eind van de bestuurlijke afspraken is er in de reserves ruim € 60 mln. aanwezig. Dit kan gezien worden als de prognose van het eindsaldo. Deze reserve bestaat voornamelijk uit een reservering voor toekomstige kapitaallasten Uithoflijn.

Daarnaast heeft de provincie Utrecht intensiveringen uitgevoerd die niet gefinancierd zijn vanuit het BRU hek maar vanuit de Algemene middelen van de provincie. Betreft over dezelfde periode een bedrag van € 7,97 mln.